Molen De Gunst

Ca. 1885/1900.

Windmolen De Gunst lag aan de Leusderweg 136, tegenover de huidige Van Bemmelstraat,  op de hoek van de Daltonstraat. Eigenaar was (rond 1900) Jan Nefkens. 

Leusderweg richting het noorden, 1910.

 

Situatie anno 2010.

Jan Nefkens runde een schors- en korenmolen op stoom en wind. In 1889 begon hij tevens met de verkoop van fietsen, en hij werd in 1896 importeur van Adler fietsen, schrijfmachines, en later ook auto’s. Zijn zoons zetten deze activiteiten voort.

Foto ca. 1900/1912. 

In 1912-1914 werd de molen afgebroken en weer opgebouwd in Sleen, Drenthe,  onder de nieuwe naam ‘De Hoop’. Daar functioneert hij nog steeds. Op de plek van de molen in Amersfoort is nu het parkeerterrein tegenover de Albert Heijn.

De molen in Sleen (Drenthe) anno 2009.

Deze molen is een stellingmolen; om bij de wieken te kunnen is er een stelling (omloop) nodig.

Amersfoortsche Courant, 06-07-1883.

---

bronnen:
– www.archiefeemland.nl
– B.G.J. Elias en P.C.B. Maarschalkerweerd: “Amersfoort verleden tijd”, 1988.

Oliemolen De Rijzende Zon

 Molen ‘De Rijzende Zon’ aan de Kleine Koppel, 1864.

Aan de Kleine Koppel 14 stond de uit 1765 daterende molen ‘De Rijzende Zon’.  Het was een oliemolen; er werd olie geperst uit zaden (zoals lijnzaad).

Olieverf op doek, toegeschreven aan J.C. de Bruyn, 2e kwart 19e eeuw (uitsnede).

Gezicht op de Eem (uitsnede), olieverf, midden 19e eeuw.

De molen stond ook bekend onder de naam ‘De Zon’,  of simpelweg ‘de oliemolen’. Deze molen was een stellingmolen; om bij de wieken te kunnen komen was er een stelling (omloop) nodig.

Kleine Koppel, gezien vanaf de Grote Koppel richting centrum. In de achtergrond oliemolen ‘De Rijzende Zon’ zonder wieken. Foto weduwe J.  Koningsveld, 1870.

Omstreeks 1900 gingen de wieken eraf. Later werd het hele bovenstuk gesloopt en bleef enkel het onderstel over.

De Eemhaven, gezien vanaf de Koppelpoort, Jacob Olie Jzn., 1896.

Olieslager Van Nieuwenhuizen nam in 1924 de molen over voor de graan- en meelhandel. Het restant van de molen werd als pakhuis gebruikt.

Onderstel van molen “De Rijzende Zon”, Gideon Boekenoogen, 1905/1920.

Het restant van de molen bleef staan tot 1940. Donderdagavond 11-4-1940  stortte het ineen. De inhoud, ruim 400.000 kg mais, stortte naar beneden samen met grote brokken steen. Ook een groot gedeelte van de zeven meter hoge voorgevel viel in puin. Het was een geweldige ravage en de kade aan de Eem was over een groot oppervlak bedekt met mais en grote steenbrokken. Een arbeider die bij een vrachtauto voor het pand had gestaan werd hierbij bedolven en overleed.

Het opruimingswerk in volle gang.

Nieuwe Amersfoortsche Courant, 31-03-1883.

 

---

bronnen:
– www.archiefeemland.nl
– www.beeldbank.amsterdam.nl (foto Jacob Olie Jzn.)
– Collectie Museum Flehite
– B.G.J. Elias en P.C.B. Maarschalkerweerd: “Amersfoort verleden tijd”, 1988.
– Agenda Flehite, 1981 en 1989.

Runmolen

De Grote Koppel met runmolen, 1865.

De runmolen van de familie van Deventer aan de Grote Koppel, destijds liggende in Hoogland, maar na de grenswijziging van 1940 in Amersfoort.  De molen stond achter op het erf van de expeditiefamilie Bakker, naast de latere Daf-garage. In 1876 werd hij afgebroken.

Lokatie van de runmolen in de 19e eeuw, op een kaart gemaakt door J.D.H. Van der Neut in 1957.

De runmolen werd gebruikt om eikenschors te malen. Door water aan het gemalen schors toe te voegen verkreeg men run. Dit werd gebruikt bij het looien (bereiden) van leer.

Aquarel van Paul van Liender met links de runmolen, 1758 (uitsnede).

---

bronnen:
– www.archiefeemland.nl
– J.D.H. Van der Neut.
– B.G.J. Elias en P.C.B. Maarschalkerweerd: “Amersfoort verleden tijd”, 1988.

– Collectie Museum Flehite

– J. Hovy: “Amersfoort in Prent”, 1975.